Tkaniny, czyli jak to się robi? Słowniczek trudnych pojęć

Tkaniny, z których wykonane są tekstylia użytku domowego, poddawane są różnym zabiegom. Przedstawiamy Wam mały słowniczek przydatnych pojęć, dzięki którym łatwo można dowiedzieć się, co dzieje się z ręcznikiem czy pościelą nim trafią na sklepową półkę, jakie czynniki wpływają na jego ostateczny wygląd i jakość, czyli „jak to się robi”.

Gramatura tkaniny – jest to masa 1 metra kwadratowego materiału. Jednostka wyrażana jest w g/m² (gram na metr kwadratowy). Jeśli chcemy samodzielnie obliczyć gramaturę tkaniny, należy ją zważyć, a następnie zmierzyć jej długość i szerokość. Obliczamy pole powierzchni (mnożymy długość na szerokość) wyrażone w m². Następnie dzielimy ciężar tkaniny w gramach przez pole powierzchni. W ten sposób otrzymujemy masę tkaniny, czyli gramaturę. Materiały cienkie mają niską wartość gramatury, a materiały grube mają wysoką wartość gramatury. Zazwyczaj te wartości mieszczą się w granicach 50-700 g/m².

Sanforyzacja – to techniczny proces wykańczania tkanin bawełnianych, zmniejszający ich podatność na kurczenie się. Operacja sanforyzacji polega na przejściu tkaniny przez maszynę, która składa się z podgrzewanego bębna z gumą. W tym momencie następuje wykurczenie materiału. Następnie, na kolejnych urządzeniach tkanina jest prostowana. Taki proces niweluje rozciąganie w trakcie użytkowania materiału.

Merceryzacja – to uszlachetnianie tkaniny bawełnianej polegające na oddziaływaniu na nią roztworem wodorotlenku, np. sodowego. Zwiększa to wytrzymałość na rozerwanie, ułatwia barwienie. Włókno traci matowość, dlatego merceryzacja nadaje charakterystyczny połysk.

Gładzenie / kalandrowanie – to wykańczanie tkanin, poprzez wyrównywanie ich powierzchni przy równoczesnym nadaniu im odpowiedniej grubości, miękkości, połysku i gładkości. Proces polega na prasowaniu materiału, niekiedy wcześniej zwilżonego, pomiędzy walcami kalandra (gładziarki).

Gofrowanie – jest to wytłaczanie wzorów na tkaninie przy pomocy dwóch walców (jeden ze wzorem wypukłym, drugi z wklęsłym) obracających się w przeciwnych kierunkach. Gofrowanie również wykonywane jest na kalandrze.

Bielenie tkanin – to chemiczna obróbka włókna, dzięki której barwne substancje znajdujące się na włóknach i nadające im żółtawy odcień są rozkładane. Bielenie wykonuje się, gdy celem jest uzyskanie białej tkaniny lub przygotowanie tkaniny do nadania innej barwy.

Barwienie reaktywne – prosty sposób barwienia tkanin, polegający na kąpieli z barwnikiem, który wnika w strukturę włókna. Do kąpieli czasami dodaje się węglan sodu, który zwiększa rozpuszczalność barwnika poprzez zmiękczenie wody. Odpowiednio podnosząc temperaturę wody dodaje się sodę. Dzięki temu podnosi się pH kąpieli, co inicjuje proces łączenia barwnika z włóknem. Na końcu tkanina poddawana jest procesowi płukania i prania. W ten sposób zostaje usunięty barwnik, który chemicznie nie połączył się z włóknem.